In 2012 zag ik voor het eerst een snuffbottle. Het was bij mijn schoonouders thuis en mijn schoonmoeder had een houten kistje met daarin een kleine verzameling snuffbottles. Ik had er nog nooit van gehoord, nog nooit gezien of er op welke manier dan ook kennis meegemaakt. Maar dit was liefde op het eerste gezicht. Sowieso word ik erg hebberig wanneer ik een verzameling zie maar dit, dit had ik nog niet eerder gezien. Kleine flesjes tussen de 3 en 7 cm groot met dopjes, kunstig uitgewerkt en in allemaal verschillende kleuren en materialen. Ik voelde me als een kind in een snoepwinkel. Nadat ik van mijn schoonmoeder 2 flesjes had gekregen (lees: afhandig had gemaakt) begon ik actief met het verzamelen van snuffbottles.
Een snuffbottle; wat doen we ermee?
In 1644 begon de ‘Qing-dynastie’. Een periode die je, vooral als je in de antiek/oude spullen zit, vaak langs hoort komen. Er is namelijk een hoop (en dan echt een HOOP) moois gemaakt in die periode. De Qing Dynastie duurde van 1644 tot 1912 en was de laatste keizerlijke dynastie van China. Hierna werd het de Republiek China. In het begin van deze dynastie was het roken van tabak verboden. Gek genoeg mocht je het wel snuiven. Men geloofde namelijk dat het opsnuiven van tabak geneeskrachtige eigenschappen had. Zo zou het een remedie zijn tegen verkoudheid, hoofdpijn, maagaandoeningen en vele andere ziekten. De tabak bewaarde men in flesjes en vooral rond het hof van Peking (en bij de elite) werd het een gewoonte om tabak te snuiven. Het werd eigenlijk een sociaal ritueel in de hoge klasse. En dat zorgde ervoor dat de snuffbottle een vlucht nam. Want de elite wilde natuurlijk hun tabak uit de allermooiste en allerduurste flesjes opsnuiven en zo ontstond de snuffbottle-industrie. De keizerlijke werkplaatsen draaide overuren en maakte de meest mooie en waanzinnige flesjes die ze maar konden bedenken. Men gaf ook veel geld uit aan een snuffbottles want het werd gezien als een statussymbool, een pronkstuk. En daar bleef het niet bij want de snuffbottle werd zelfs een nieuw soort valuta. Men gebruikte ze voor het kopen van gunsten, het afkopen van posities en vooruitgang in het leven. Naast statussymbolen werden de snuffbottles ook gezien als geluksbrengers die kwaadaardige krachten moesten afweren.
Mijn allereerste snuffbottles. Het begin van een verzameling.
Rond de 18e eeuw was het snuiven van snuiftabak en het verzamelen van snuffbottles onder alle sociale klasse een gewoonte geworden. Het werd een beleefdheid om vrienden een snuifje te geven als je ze tegenkwam. En kwamen ze thuis op bezoek? Dan bood je een kopje thee aan mét een snuifje uit eigen bottle. Want die laatste wilde je graag laten zien want ook in de lagere klasse werd het hebben van een mooi kunstig flesje steeds belangrijker. Ze werden gemaakt van alle mogelijke materialen. Van glas, emaille, parelmoer, porselein, jade en andere hardstenen, ivoor, koraal, lak, amber en hout. In de 18de en 19de eeuw werden de meeste flesjes gemaakt en beleefde de snuiftabak zijn hoogtepunt. Rond 1912 (het einde van de Qing-dynastie) stierf de mode van het snuiven. Toch bleef de liefde voor de snuffbottles bestaan. En nog steeds groeit het aantal verzamelaars over de hele wereld die gefascineerd zijn door deze kleine prachtige objecten.
Mijn favoriete snuffbottles uit eigen collectie. Van links naar rechts:
1. Snuffbottle gemaakt van het schild van de Karet schildpad.
2. Snuffbottle gemaakt van Peking glas in de keizerlijke kleur geel
3. Snuffbottle gemaakt van glas met een schildering van kersenbloesem en zwaluwen
4. Snuffbottle gemaakt van keramiek in de vorm van een paksoi
5. Snuffbottle gemaakt van glas met geëmailleerde bloemen
6. Snuffbottle gemaakt van emaille in de Canton stijl
Verzamelen; waar doen we dat?
Mijn ervaring met het verzamelen van snuffbottles is dat je ze lastig in het ‘wild’ vindt. En daarmee bedoel ik in winkels, rommelmarkten of kringlopen. Online kan je ze zeker vinden, op Catawiki, Marktplaats en op Etsy maar mijn voorkeur heeft dit niet. Mijn ervaring is namelijk dat het vrij lastig is om de kwaliteit van het flesje te beoordelen n.a.v. alleen foto’s. In het echt kan je het flesje voelen, de details bekijken, controleren op schade, het gewicht voelen en zo kreeg je meer een beeld van de waarde van het flesje. Het is dan ook geen makkelijke verzameling om aan te leggen omdat ze niet op elke straathoek te koop zijn. Maar hey; who doesn’t likes a good hunt? Ga je echt op zoek dan kan ik je het volgende adviseren:
Kijk in antiekwinkels, zeker wanneer ze gespecialiseerd zijn in Aziatica.
Ga terug naar de kern. En dus in dit geval naar China. Ik ben ooit een week in China geweest (Beijing) en heb daar de meest waanzinnige en mooie snuffbottles gekocht
Kijk of je in contact kunt komen met een andere verzamelaar. Wellicht wil hij of zij wel flesjes van de hand doen en kun je zo het e.e.a. overkopen.
Het is niet onmogelijk om snuffbottles in het wild te vinden, het is alleen lastig. Maar hou te allen tijde oren en ogen open. Als je ergens op gefocust bent ga je het sowieso vinden is mijn ervaring
Al deze snuffbottles zijn van binnenuit beschilderd. Hele landschappen, dorpen en figuren worden er met minuscule penselen via de smalle hals achter het glas geschilderd op voor- en achterzijde.
Wat zijn ze waard?
De waarde van snuffbottles ligt erg uiteen. Zo zijn er ooit snuffbottles verkocht voor meer dan een miljoen dollar maar dat zijn natuurlijk uitzonderingen. De waarde hangt af van een aantal factoren namelijk de staat waarin het item verkeert, het materiaal waarvan het gemaakt is, de decoratie op het flesje en de leeftijd. Elk flesje is uniek dus ook de waarde moet per flesje bepaald worden.
In een snuffbottle hoort een klein lepeltje te zitten waarmee men vroeger de tabak uit het flesje haalde en opsnoof.
De lepeltjes zijn vaak zo dun en fragiel dat de kans op breken groot is. Daarom zijn er ook een hoop snuffbottles met kurkjes erin.
Als je net als ik gefascineerd bent door deze kleine Chinese kunstwerkjes en ook een verzameling wil starten heb ik nog een aantal tips voor je:
Wat altijd slim is om te doen wanneer je een verzameling start is je inlezen. Zorg dat je er zoveel mogelijk over te weten komt. Lees er boeken over, ga naar winkels of musea waar je items kunt bekijken, kijk of er een documentaire over bestaat; vergroot je kennis. Bob C. Stevens is 1 van werelds grootste snuffbottle verzamelaar en schreef een heel uitgebreid boek over zijn collectie, echt een aanrader. Je vindt het hier.
Wat ook leuk is om te bekijken is de veilingresultaten van Christies afgelopen maart. In maart 2022 was er een speciale veiling van 114 snuffbottles afkomstig uit de collectie van verzamelaar Rachelle R. Holden. Je vindt de veiling hier.
Er zijn twee Instagram pagina's rondom snuffbottles die ik graag volg. De eerste is van een dame die een waanzinnige collectie snuffbottles van haar vader erfde en zich nu inzet om meer over deze bijzondere kunstwerkjes te weten te komen. Je kan het account vinden onder @snuffbottlecollection. Het tweede account wat ik je kan aanraden is die van het ICSBS. Dit is een snuffbottle society die heel veel waardevolle informatie deelt over snuffbottles en ook bijeenkomsten over de hele wereld organiseert. Je kan ze vinden onder @snuff_bottle_society.
In 2022 ben ik zelfs benaderd door de ASN bank, of ik mee wilde werken aan een campagne rondom inboedelverzekering. Iets wat natuurlijk heel belangrijk is wanneer je waardevolle items verzameld. Samen met de ASN Bank, en het team van KLCK, maakte ik het onderstaande filmpje.
Een van de leukste onderdelen voor het maken van deze blog was het fotograferen van mijn eigen collectie bottles. Ik startte mijn verzameling in 2012 met de eerste 2 snuffbottles en nu 10 jaar later heb ik er ruim 50 in bezit.
Deze snuffbottles zijn van Canton emaille gemaakt. 'Canton’ verwijst naar de stad waar dit soort emaille veel gemaakt werd. Deze stad kunnen we tegenwoordig als Guangzhou. Het is vaak heel kleurrijk met veel details. Van links naar rechts:
1. Snuffbottle met afbeelding voor en achter van ‘blanke’ dames.
Deze snuffbottle is speciaal gemaakt voor de Europese markt
2. Snuffbottle met afbeelding van vogels
3. Snuffbottle met de oneindige knoop.
FAQ
Ik krijg regelmatig vragen rondom het verzamelen van snuffbottles. Heb je ook een vraag? Stuur me een DM via Instagram of een mailtje.
Koop je ook snuffbottles waarvan het lepeltje gebroken is of ontbreekt? Jazeker. Natuurlijk koop je een item het liefst in originele staat maar helaas is het lepeltje erg fragiel. Het komt daardoor regelmatig voor dat deze beschadigd is of zelfs ontbreekt. Maar om daar een mooi flesje voor te laten liggen? Nee! Let wel; een snuffbottle zonder lepeltje is minder waard.
Hoe zie je het verschil tussen een echte mooie snuffbottle en een namaak snuffbottle? Door heel veel snuffbottles te zien, te voelen en te onderzoeken kun je dit leren. Je moet op de hoogte zijn van de verschillende maaktechnieken en kennis hebben over de verschillende materialen. Het is dus niet erg makkelijk en ik heb er ook niet een gouden tip voor helaas.
Comments