Wanneer ik inkopen doe ben ik echt een ekster. Alles wat glimt moet ik even vastpakken en van dichtbij bekijken. Waar ik helemaal op aan ga (en inmiddels ook vanaf meters ver herken) is opaliserend glaswerk, keramiek en porselein. Watte? Iriserend. Het glas of porselein heeft dan een laagje wat doet denken aan een zeepbel. Een kleurige uitstraling waarin je de kleuren van de regenboog kan zien. Ze noemen het naast opaliserend ook wel een olielaag, oliegloed of een parelmoer glans. Anyway, hoe je het ook wilt noemen, ik ben er gek op.
Als je, net als ik, dol bent op opaliserend glaswerk, keramiek en porselein, welke merken/bedrijven zijn dan slim om in de gaten te houden? Waar kun je op zoeken en misschien wel een verzameling starten? Een kleine opsomming van mijn zes favorieten:
1. Kralik
Een begrip wanneer het gaat om Art Nouveau glaswerk. Kralik, voluit Wilhelm Kralik Sohne, werd opgericht in 1815 in Tsjechië (toen genaamd Bohemia). Het bedrijf heeft vele namen gekend doordat het steeds over ging op een ander familielid maar onder de naam Kralik zijn ze uiteindelijk het meest bekend geworden. Kralik bleef produceren tot aan de Tweede Wereldoorlog dus dat betekent dat de laatste ontwerpen van dit atelier sowieso al 80 jaar oud zijn. Google dit merk en je vindt waanzinnige items. De prijzen zijn soms dan ook flink hoog. Maar niet getreurd; een goede schatzoeker vindt nog wel eens een vaasje of voorwerp op de rommelmarkt.
Deze Kralik vaas is gemaakt rond 1900. Je ziet de ‘oliegloed’ op het glas zitten. Deze vaas is trouwens niet gemerkt, bij Kralik is er niet altijd een signatuur op het object aanwezig. Dat maakt het lastig want hoe weet je dan wie het gemaakt heeft? Gelukkig zijn er best wel wat verzamelboeken in omloop (sommige ook online in te kijken) waarin de ontwerpen van Kralik zijn bijgehouden.
Veeg me op, wat een BEAUTY! Deze rozensteker van Kralik heeft ook weer die oliegloed maar bij dit ontwerp zie je echt de regenboogkleuren terug. Ook dit object is niet gesigneerd en er was twijfel of het wel echt een Kralik ontwerp was. Hij valt in de zogenaamde ‘KLR’ groep. K staat voor Kralik, L voor Loetz en R voor Rindskopf. Deze drie fabrikanten lagen qua ontwerpen zo dicht bij elkaar dat het verschil soms heel lastig te zien is. Uiteindelijk is deze rozensteker heel heel waarschijnlijk van Kralik omdat er in dit ontwerp een soort ‘web-patroon’ zit. En alleen Kralik heeft dit patroon toegepast in zijn objecten.
In dit ontwerp zie je het effect van de oliegloed op een paarse/roze ondergrond. Meestal is deze ondergrond groen, zoals je vooral ziet bij Zsolnay.
2. Loetz
Net als Kralik een bedrijf wat werd opgericht in Tsjechië omstreeks 1836. De gloriejaren van dit bedrijf waren tijdens de Art Nouveau periode. Loetz maakte, in samenwerkingen met vele kunstenaars en ontwerpen, de mooiste ontwerpen in deze tijd. Met deze ontwerpen wonnen ze prijzen en ze hadden een reeks zeer belangrijke klanten. Het einde van dit bedrijf is een triest verhaal. Er brak twee keer brand uit in de fabriek en de kosten om dit te herstellen leidde ertoe dat het bedrijf failliet ging. Toch bleven er verschillende investeerders geld in het bedrijf pompen in de hoop op een tweede leven. Uiteindelijk sloot de fabriek zijn deuren vlak na de Tweede Wereldoorlog in 1947.
Loetz is vergelijkbaar met Kralik maar de prijzen van Loetz liggen hoger. Dat komt waarschijnlijk omdat Loetz een wereldwijde reputatie heeft dus de verzamelaars zitten overal. Als je graag een Loetz item in je collectie wilt dan hoef je niet ver te zoeken. Op Etsy en Ebay wordt veel aangeboden en bijna wekelijks staan er items op Catawiki. Je betaalt er wel wat voor maar zie dit als een investering voor later.
Hallo waanzinnig mooie vaas. Dit is een ontwerp van Loetz. En wat je vaak bij Loetz ziet in het ontwerp is een patroon van lijnen. Ik vind het zelf een beetje lijken op het patroon wat je weleens ziet in een veer van een vogel.
Om aan te geven hoe waardevol de items zijn van Loetz: deze vaas werd in maart 2022 geveild in Parijs. De verwachte opbrengst lag tussen de €250-€300. Uiteindelijk bracht hij €1100 op. En deze schoonheid is nog geen 9 cm hoog. Ook hier zie je weer de lijnen (of zoals ik het noem het ‘verenpatroon’) terug met die prachtige olielaag.
De producten van Loetz zijn (net als die van Kralik) vaak heel uitbundig qua kleurgebruik. Dat zegt ook iets over de waarde van de items. Gekleurd glas was, en is nog steeds, namelijk vrij duur om te gebruiken.
3. Zsolnay
Zsolnay is een Hongaars keramiekbedrijf opgericht in 1853 en (heel bijzonder) wat nog steeds produceert! Zsolnay maakt naast normaal porselein en keramiek ook stukken met iriserend glazuur. Ook wel ‘eosine’ genoemd. Het bijzondere hieraan is dat dit door Zsolnay zelf ontwikkeld is in 1893. Eosine is een regenboogkleurig iriserend laagje wat op het keramiek wordt aangebracht en hier is Zsolnay heel groot en bekend mee geworden. Zsolnay produceert vooral beeldjes met deze iriserende laag. Beelden van dieren, vrouwenfiguren maar ook kleine bouwwerkjes zoals bijvoorbeeld een beeldje van een fontein. Vazen en (kleine schalen) vind je ook met een eosine afwerking. Omdat Zsolnay nog steeds produceert is het niet moeilijk om een item te bemachtigen. De nieuwprijzen liggen wel erg uit elkaar. Het goedkoopste item is €30 en het duurste €600. Tweedehands vind je ook gemakkelijk Zsolnay, bijvoorbeeld op Catawiki of op Marktplaats. Leuke hier is dat je ook echt een oud stuk uit de jaren ’30 op de kop kan tikken als je mazzel hebt.
De items van Zsolnay hebben vaak deze groenige kleur. Door het geheime eosineglazuur lijkt de vaas haast metaalachtig en wanneer je het object langzaam beweegt veranderd de kleur. Naast groen zie je vaak de tinten rood, blauw en paars.
Exact zo’n schaaltje kochten wij een paar jaar geleden voor €30 op Catawiki. Dat is een koopje als ze ziet waar ze normaal voor worden geveild. Dit ontwerp wordt ook nog steeds gemaakt en kun je nieuw kopen via verschillende websites.
In de Hongaarse stad Pécs vind je deze ‘Zsolnay-fountain’. Ontworpen door Andor Pilch in 1912 en werd in 1930 op de huidige locatie geplaatst. Het was een geschenk aan de stad van Miklós Zsolnay, ter ere van zijn vader, Vilmos Zsolnay. De vier eosine waterspuwende os -hoofdkranen en de fontein zelf werd een van de belangrijkste attracties van Pécs.
4. Lalique
Lalique, het Franse glasmerk. Oh Lalique, wat heb je toch een hoop moois gemaakt! René Jules Lalique begon als edelsmid en heeft een collectie zeer bijzondere en kostbare sieraden ontworpen. Het maakte hem niet uit hoeveel waarde er aan goud, zilver of parels er in zijn ontwerp zaten, als het maar mooi was. Later in zijn carrière richtte Lalique zich op glaskunst en ontwierp parfumflesjes maar ook schalen, vazen en tafelstukken. Ook Lalique heeft vooral rond 1910-1920 aardig wat ontwerpen gemaakt met een opaliserende laag. Weet wel dat Lalique ongeveer 1 van de duurste glasproducten is die er bestaat. Dus wanneer je een goedkoop stuk vind van deze Franse fabrikant mag je echt in je handjes knijpen, zijn werk is gewild! Items van Lalique zijn eigenlijk altijd aan de onderzijde gesigneerd dus daar kun je het aan herkennen. Wees wel alert op namaak. Lalique bestaat nog steeds en ontwerp nu, naast vazen/schalen/sieraden/parfumflesjes, ook meubelstukken. Zijn website is een soort snoepwinkel, alleen dan wel een behoorlijk dure.
Deze schoonheid is een vaas van Lalique uit 1924. Op de vaas staan vier paar grasparkieten en dit ontwerp was een van de beroemdste vazen van Lalique. De vaas draagt de naam ‘Ceylan.’ Hij is trouwens ook gemaakt in een niet-opaliserende variant.
De prijzen voor items van Lalique liggen hoog. Niet zo gek ook want hij staat wel echt aan de top als het gaat om glasontwerpers. In zijn werk zie je vaak sierlijke vormen en veel objecten zijn gedecoreerd met dieren, bloemen of vrouwenfiguren. De ontwerpen hebben altijd een symmetrie en een vaas zoals deze is rondom vorm gegeven. Hierdoor is hij van alle kanten mooi om naar te kijken.
Dit type glaswerk veranderd van kleur. Zet je dit op een witte ondergrond dan is het ‘opalescent effect’ haast niet zichtbaar. Plaats je het item op een donkere ondergrond dan krijg je opeens die blauwige gloed wat het glas zo bijzonder maakt. Dus mocht je zelf een opaliserend item verkopen houd dit dan ook in je achterhoofd bij de fotografie.
5. Sabino
Mijn favoriet. Waarom? Omdat ik er zelf meerdere stukken van heb en ik kan ernaar blijven kijken. Je kunt Sabino eigenlijk zien als het kleine zusje van Lalique. Ook Sabino is Frans en ontstond in de jaren ’20. Vanaf ongeveer 1925 begon Sabino met het produceren van opaliserend glas en daarmee werden ze bekend. Hun oevre bestond onder andere uit parfumflessen, beelden, schalen en lampen. Vooral de parfumflesjes zijn (als je het mij vraagt) een lust voor het oog. Net als bij Lalique zijn de items van Sabino gesigneerd met Sabino Paris, Sabino of Sabino France. Het merk bestaat overigens nog steeds maar tegenwoordig onder de naam ‘Sabino Crystal Company.’ Het is nu gevestigd in Houston Texas en maakt nog steeds dezelfde beeldjes als vroeger. De allure van vroeger is, als je het mij vraagt, wel verloren gegaan nu Sabino in Amerikaanse handen is.
Ik maakte ooit zelf deze foto van mijn Sabino verzameling. De grootste parfumfles in het midden was de eerste die ik kocht, en ook de mooiste. Ik zag hem op de Verzameljaarbeurs in Utrecht en het was liefde op het eerste gezicht. Helaas vroegen ze er een klein vermogen voor. Een paar weken later waren we op inkoop in het Belgische Spa en daar vond ik hem voor een hele schappelijke prijs.
Qua ontwerp was Sabino duidelijk geïnspireerd door Lalique. Sabino is alleen wel iets grover qua uitwerking. De prijs van Sabino ligt dan ook veel lager en je komt het vaker tegen. De productie lag bij Sabino een stuk hoger dan bij Lalique. De items van Lalique zijn altijd exclusiever geweest.
Je kunt van Sabino een hoop dierenfiguren vinden. Van vogels tot katten, eekhoorns, olifanten en vlinders. Zelf kreeg ik ooit een vis van Sabino cadeau, passend bij mijn sterrenbeeld.
Ik maakte een aflevering van 'In de Antiekbizz... met Liz' over het Franse Sabino. In deze video vertel ik het verhaal van Sabino wat mooi begon maar eigenlijk tragisch is afgelopen. Ook vertel ik je hoe je zelf een Sabino kunt vinden, hoe ze gesigneerd zijn, hoe je het verschil in leeftijd kunt zien én of Sabino een goede investering is.
6. Josef Rindskopf
De laatste op dit lijstje is Josef Rindskopf. Hij hoort samen met Kralik en Loetz tot de ‘KLR’ groep. Dat is de verzamelnaam voor deze 3 fabrikanten. Wanneer er twijfel is over de maker van een object wordt deze weleens toegeschreven aan de ‘KLR’ groep. Dat betekent dus dat het object van Kralik, Loetz of Rindskopf moet zijn. Rindskopf begon zijn fabriek in 1876 in Tsjechië met een aantal broers. Na zijn dood in 1891 namen zijn vier zoons het over. Net als bij Loetz brak in deze fabriek brand uit maar van 1903 tot 1920 produceerde deze fabriek een hoop objecten. Rindskopf is vooral bekend om zijn ‘Carnival Glass’. Dit is geperst glas met meestal een oliegloed. Dit type glas was goedkoop om te produceren en vooral in Amerika was dit heel populair. Het Carnival glaswerk zorgde ervoor dat Rindskopf hun faillissement een aantal jaren kon uitstellen maar helaas in 1927 viel het doek voor Rindskopf en sloot de fabriek definitief.
Bij de ontwerpen van Rindskopf zie je weer echt die oliegloed met vooral paarse en groene tinten. In vergelijking met Loetz zijn de objecten van Rindskopf wat simpeler. Het heeft een mooie vorm, kleur en patroon maar het is minder uitgesproken dan Loetz.
Dit is een voorbeeld van een ‘KLR’ object. De verkoper van dit stel vazen gokt op Rindskopf maar omdat het niet gesigneerd is of terug te vinden in een catalogus kan dit niet met 100% gegarandeerd worden.
Comments